Dünya çapında 1 milyardan fazla kullanıcı sayısına ulaşan Windows ve sadece 32 milyon kişi tarafından Linux’u karşılaştırmak biraz zor. Ancak Linux’un ününü duyan Windows kullanıcıları, aralarında ne gibi farklar olduğu konusunda bilgiye ihtiyaç duyabilirler. 

Elbette iki işletim sistemi arasında birinin tamamen ücretsiz, diğerinin ücretli olması gibi belirli farklar bulunuyor. Bu farklar kimi zaman Windows’u kimi zaman da Linux’u işletim sistemini öne geçiriyor.

Başlamadan önce: Linux işletim sistemi nedir?

Linux, Unix standartlarına dayalı olarak bir programlama arayüzü ve kullanıcı arayüzü uyumluluğu sağlayan ücretsiz ve açık kaynak kodlu bir işletim sistemi. Linux işletim sistemi hakkındaki daha detaylı bilgiye buraya tıklayarak ulaşabilirsiniz.

Windows ve Linux işletim sistemi farkları

• Kullanıcı sınıflandırması
• Kullanım oranları
• Çekirdek yapısı
• Dosya sistemleri
• Güvenlik önlemleri
• Uyumluluk
• Kullanım kolaylığı
• Gizlilik
• Kaynak Kodu
• Lisans
• Multimedya imkanları
• Oyun deneyimi
• Programlama imkanları

Kullanıcı sınıflandırması​:

Linux işletim sisteminde üç tip kullanıcı seçeneği bulunuyor. Bunlar; Normal, yönetici ve hizmet kullanıcıları olarak ayrılıyor. Windows’ta ise dört tür kullanıcı hesabı seçeneği bulunuyor. Bunlar da; Yönetici, standart, çocuk ve misafir olarak ayrılıyor.

Kullanım oranları:

Yapılan araştırmalara göre dünya üzerinde Windows işletim sistemi kullanıcılarının %92.63 oranında olduğu belirtiliyor. Geriye kalan kullanıcıların sadece %1’i Lünux kullanıyor. Linux’un bu denli düşük bir orana sahip olmasının nedeni, Windows’a kıyasla birçok kullanıcı için karmaşık bir yapıya sahip olması.

Microsoft çeşitli PC üreticileri ile lisans anlaşmaları gerçekleştiriyor. Bu lisans anlaşmaları ile Windows işletim sistemi bilgisayarda kurulu bir şekilde geliyor. Haliyle Windows, Linux karşısında bir popülerlik kazanmış oluyor. Bugünlerde birçok PC satıcısı, Linux işletim sistemi bilgisayarlarında kurulu halde dağıtmaya başlasa da Windows’un yarattığı etkiyi gösteremiyor.

Çekirdek yapısı

Linux işletim sistemi daha fazla çalışma alanı tüketen monolitik çekirdeği kullanırken, Windows Linux’tan daha az yer kaplayan ancak sistemin çalışma verimliliğini düşüren mikro çekirdekleri kullanıyor. Monolitik çekirdek, sadece tek bir dosyadan oluşan işletim sistemi çekirdeğidir. Çift çekirdekli işlemci yapımlarında da monolitik çekirdekler kullanılır, aynı zamanda “tek parçalı çekirdek” şeklinde de tanımlanabilir. 

Dosya sistemleri

Windows’ta dosyalar; C:, D:, E: gibi farklı veri sürücülerindeki dizinlerde / klasörlerde depolanıyor. Linux’ta ise bu işlem biraz daha farklı işliyor. Linux’ta dosyalar, ana bir dosyadan başlayıp ağaç şeklinde farklı dallara ayrılıyor. Linux işletim sistemi üzerine kurmuş olduğunuz bütün her şeyi bir dosya olarak algılıyor. Örnek vermek gerekirse bir fare aygıtınız Linux üzerinde dosya olarak kabul ediliyor.

Güvenlik önlemleri

Birçok Windows kullanıcısı bazı güvenlik sorunlarıyla karşılaşır, çünkü Windows yaygın olması nedeni ile bilgisayar korsanları, sıklıkla Windows’u hedeflerler. Ayırca Windows’un tüketici sürümleri başlangıçta ağ bağlantısı olmayan tek kullanıcılı bilgisayarları kolayca yönetmek için tasarlanmıştır, bu nedenle yerleşik güvenlik önlemlerine sahip değildir. Dolayısı ile saldırılara daha açık bir haldedir.

Microsoft, anlık güvenlik açıklarını giderebilmek için Windows Update ile belirli zamanlarda güncellemeler yayınlayarak işletim sistemini ve kullanıcıları korumaya çalışır. Bu güncellemeler her ne kadar bilgisayarı daha optimize ve korunaklı bir hale getirse de durum tüm kusurları ortadan kaldırmaz.

Linux çok kullanıcılı bir mimariye dayanır ve bu da onu Windows gibi tek kullanıcılı işletim sisteminden çok daha kararlı hale getiriyor. Linux, dünyanın her köşesinden geliştiriciler ve topluluklar tarafından yönlendirildiğinden, ortaya çıkan herhangi bir yeni sorun birkaç saat içerisinde çözülebilir. Bundan dolayı da kullanıcılar, bir sorun ile karşılaştıklarında çözümü çok kısa bir süre içerisinde bulabilirler.

Uyumluluk

Birçok program günümüzde Windows işletim sistemine uyumlu olarak çıkıyor. Linux işletim sistemine uyumlu olarak çıkan programlarda az değil. Ancak Windows, çoğu program ve oyunlara özel olarak uyumluluk geliştirmeleri de düzenlediği için bu konuda bir adım daha önde olarak görülebilir.

Windows’un geliştirilmesi bir gün durdurulsa bile kullanıcılar, işletim sistemini uzun bir süre boyunca kullanmaya devam edebilirler (Örneğin Windows XP’nin hâlâ kullanılabilmesi gibi). Bu konuda oyun istemcisi Steam’i örnek verebiliriz. 2003 yılında piyasaya sürülen Steam, eğer o yıldan itibaren hiç geliştirilmeseydi, o yıllara ait Windows sürümlerinde çalışmaya devam edebilirdi. Ancak teknolojik ihtiyaçlarımıza göre şekillendiği için böyle bir senaryo mümkün değil. 

Linux ise bu konuda oldukça zayıf, çünü Windows kullanıcıları hafife alınan uyumluluk düzenlemeleriyle mücadele ediyor.

Kullanım kolaylığı

Kullanılabilirlik göz önüne getirildiğinde Linux’un son yıllarda bu konudaki sıçramasını gözden önünde bulundurmalıyız. Linux Mint ve Ubuntu gibi dağıtımlar, kullanıcıların günlük faaliyetlerini son derece kolay bir şekilde sürdürebilmeleri için daha basit hale getirilerek geliştirildi.

Windows, bilgisayar pazarının gelişmesi nedeniyle gittikçe yaygınlaşıyor. Piyasaya sunulan birçok bilgisayar ise Windows işletim sistemi ile geliyor. Ayrıca Windows’un hedefi ileri düzey değil, her düzeydeki kullanıcı olduğu için bu konuda Linux’un önüne geçiyor.

Gizlilik

Linux işletim sistemi kullanıcısıysanız, kendinizi güvende hissedebilirsiniz. Linux’a sahip olmak demek, sistemin yalnızca sizin olduğu anlamına gelmektedir. Çoğu Linux sistemi günümüzde üst düzey bir şifreleme seçeneği ile geliyor.

Linux’un aksine Windows, son yıllarda güvenlik konusuna biraz da reklam gözü ile bakmaya başladı. Güvenlik konusunda işlevsel anlamda geliştirmeler olsa da Windows için güvenlik, Linux’a kıyasla çok daha zor (Sebeplerinden birisi de aradaki kullanım oranı farkları).

Kaynak kodu

Linux açık kaynak kodlu bir işletim sistemidir. Windows ise ticari bir işletim sistemidir. Linux kullanıcılarının kaynak koda erişimleri bulunur, Windows tarafında seçili kişiler dışında kaynak koda erişim yoktur.

Linux’ta kullanıcıları, çekirdeğin kaynak koduna erişebilir ve bu kodu ihtiyaçları doğrultusunda değiştirebilirler. İşletim sistemindeki hatalar, bu nedenle hızlı bir şekilde giderilebilir. Ancak, bilgisayar korsanları tarafından bu durum bir zayıflık olarak görülebilir. Windows tarafında yalnızca seçili kişilerin kaynak koduna erişimleri bulunuyor.

Lisans

Birçok Linux çekirdeği tamamen ücretsizdir. Şirketler, kendi programları için ücretli destek sunabilirler, ancak temeldeki yazılımı indirmek ve yüklemek ücretsizdir. Windows ise bildiğiniz gibi ücretlidir. 

Multimedya imkanları

Hem Linux hem de Windows işletim sistemi multimedya uygulamaları açısından oldukça zengindir. Linux’un eski sürümlerinde ses ve video seçeneklerini ayarlamak bazı kullanıcılar için zor olabiliyordu. Ayrıca Linux kullanıcıları, multimedya uygulamalarının büyük bir kısmını ücretsiz olarak kullanabiliyorlar. Windows’ta ücretsiz uygulamalar mevcut olmasına rağmen kullanıcılar, yazılımın bütün özelliklerine erişebilmek için belirli bir ücret ödemek durumunda kalabilirler.

Oyun deneyimi

Bir oyuncuysanız ve oyunlarda %100 uyumluluğa ihtiyacınız varsa ya da kullanıcı dostu bir sistem istiyorsanız, bu konuda Windows’u tercih etmeniz gerekir. Diğer istemciler ve seçenekler arasından Steam, hem AAA yayıncılarından hem de küçük bağımsız geliştiricilerden çok sayıda oyun sağlıyor. Linux tarafında Steam artık Windows oyunlarını yüklemenize izin veriyor. Ancak bu durum hala beta aşamasında olduğundan birçok Windows oyunu çalışmıyor.

Programlama imkanları:

Linux hemen hemen tüm ana programlama dillerini (Python, C / C++, Java, Ruby, Perl vb.) destekliyor. Programlama için yararlı olan çok çeşitli uygulamaları da kullanıcıların hizmetine sunuyor.

Linux terminali, geliştiriciler için Windows’un komut satırından çok daha üstün bir yapıdadır. Burada Linux için geliştirilmiş birçok kitaplık da bulabilirsiniz. Birçok programcı, Linux’taki paket yöneticisini kullanarak işlerini kolayca yapabiliyorlar. Farklı kabuklarda komut dosyası oluşturma seçeneği, programcıların Linux işletim sistemini kullanmayı tercih etmelerindeki en önemli etmenlerden birisi olarak görülüyor.