Eğer sıklıkla bilgisayar kullanan biriyseniz “bug” olarak bahsedilen hatalarla karşılaşmışsınızdır. Oyunlarda, uygulamalarda veya yazılımlarda meydana gelen bir hatayla karşılaşıldığı zaman akıllara ilk olarak “bug” kelimesi gelir. Sıkça kullandığımız bu kelimenin ilk olarak hangi alanda ve neden kullanıldığını biliyor muydunuz?
Bu içeriğimizde sizlere bug ne demek sorusunun cevabını verecek, bug kelimesinin nasıl ortaya çıktığını ve ilk bilgisayar bugını kimin bulduğunu sizlerle paylaşacağız.
Bug ne demek?
Bug kelimesi herhangi bir bilgisayar programı veya donanım sistemindeki bir hata veya kusura verilen isimdir. Buglar sistemin beklenmedik ve olumsuz etkiler ortaya çıkarmasına sebep olur. Bir yazılımın, sistemin veya bu tarz şeylerin yapması gereken şeyi doğru yapmaması veya tasarlandığı işlemin tersi işlemler yapmasına bug ismi verilir. Yani aslında bug, bilgisayar alanında gerçekleşen hatalara verilen genel isimdir.
Bug adını verdiğimiz hatalar genelde geliştiricilerin kaynak kodlarında yaptığı hatalar veya bazı eksiklikler ve yanlışlar nedeniyle ortaya çıkar. Bu tür bugları da genelde oyunlarda görebilirsiniz. Oyunda normal gezerken bir anda olmaması gereken yerlere ışınlanmak, bomboş bir arazide takılıp kalmak veya yapılan bir görevin geçerli sayılmaması gibi hataları bug olarak adlandırabiliriz. Geliştiriciler, kodlarda bulunan yanlışları kapatan bir güncelleme yayınlayarak bu bugları yok ederler.
Elbette buglar sadece oyunlar için geçerli değil. Bir bilgisayar programının kodlarında yapılan bir yanlışlık programın sürekli çökmesine sebep olabilir ya da üstüne tıklanan bir tuşun işlevsiz kalmasına yol açabilir. Dolayısıyla bilgisayar programlarında da çeşitli olumsuzluklara yol açan buglar görebiliriz.
Bug kelimesini ilk kez Thomas Edison kullandı:
Bug kelimesi bizim zamanımızda genel olarak bilgisayar ve yazılım alanında kullanılıyor ancak bu terim çok daha önceki tarihlere dayanıyor. Bug kelimesinin ilk olarak kayıtlara geçtiği yıl 1878. Kelimeyi ilk kullanan kişi ise o yıllarda ortağına cihaz hakkında bilgi veren Thomas Edison’du.
Thomas Edison, yazdığı mektupta bug kelimesini ilk olarak üzerinde çalıştığı telgraf sisteminde ortaya çıkan tekniksel bir işlev bozukluğunu anlatma amacıyla kullanmıştı. Tek kablo üzerinden dört ayrı telgraf iletme ve almayı hedefleyen Edison, ortaya çıkan sorunu çözmek için de “bug trap”, yani bug (böcek) tuzağı adını verdiği bir çözüm üretti. O zamandan beri de bu kelime çeşitli sistemlerde ortaya çıkan işlev bozuklukları için kullanıldı.
Bug kelimesi neden bilgisayar hatalarında kullanılıyor?
Bir önceki alt başlığımızdan anlayacağınız üzere bilgisayarlar ve yazılımlar daha tasarlanmamışken bile bug kelimesi mekanik sistemlerde oluşan hataları belirtmek için kullanılıyordu. Thomas Edison ile başlayan bu furya, neredeyse yüz yıl boyunca devam etti. Sonrasında ise çok ilginç bir durum meydana geldi ve bu durum, bug kelimesini bilgisayar hatalarında kullanmamızın sebebi olarak tarihe geçti.
İnanması zor, bir o kadar da ilginç bir hikâyeye hazır olun: Tarihe geçen ilk bilgisayar bugı, gerçek bir böcekti. Yanlış duymadınız. 9 Eylül 1947 tarihinde, saat 15.45 sularında geçen bir kayıtta, bir bilgisayar sisteminde ilk defa bir bug bulunduğu yazıyordu ve bu hata (bug), gerçekten de bir böcekti. Amerikan Donanması’na ait Harvard Mark II Aiken Relay Calculator bilgisayarının içerisine kaçan bir güve bilgisayarın çökmesine sebep olmuştu.
O gün Harvard Mark II’yi kullanan kişiler elbette bug kelimesini ilk bulan kişiler değildi ancak bu kelimenin bilgisayar hatalarında kullanılmasında çok büyük katkıları oldu. O günden sonra bu olay bir miktar dalga konusu olsa da zamanla bug kelimesi bilgisayar ve yazılım hatalarının ortaya çıkmasıyla çok daha yaygın hale geldi. Bugün oyunlarda bile bir hata gördüğümüzde kullandığımız bug kelimesi, tarihte bir bilgisayarın içine giren güve sayesinde bilgisayar terimleri arasına yerleşti.
Bilgisayar bugları felakete yol açabilir mi?
Bug olarak bahsettiğimiz hataların büyük çoğunluğu aslında kodlardaki ufak tefek yanlışlar nedeniyle küçük hatalar olsa da bugların daha önce felakete yol açtığı bazı noktalar da oldu. Bunlardan biri, 1980’lerde kullanılan bir radyasyon terapisi makinesinde bulunan bir hata sonucunda ortaya çıktı. Therac-25 modeli makinenin kodlarında bulunan bir bug, hastaların hayatını kaybetmesine sebep oldu.
1996 yılında Avrupa Uzay Ajansı (ESA) prototipi olan Ariane 5 roketinin kodlarında bulunan bug, roketin kalkıştan bir dakika sonra patlayacak şekilde ayarlanmasına sebep olmuştu. 1994 yılında ise RAF Chinnook modeli bir helikopterin kodlarındaki hata, hava aracının yere çakılmasına ve helikopterde bulunan 29 kişinin hayatını kaybetmesine yol açtı.
Bug ne demek, nasıl ortaya çıktı ve neden bilgisayar hatalarında kullanılıyor sorularına cevap verdiğimiz içeriğimizin sonuna gelmiş bulunuyoruz. Bu ve bunun gibi haberlerimizin devamı gelecek. Kaçırmamak için bizleri takipte kalın.
