Sosyal medya düzenlemesi TBMM’de görüşüldü ve yasalaştı. 1 Ekim 2020 tarihinde yürürlüğe girecek olan yasa için tasarı aşamasında Almanya’daki Netzdg yasası referans alınmıştı. Özellikle ülkemizde 1 milyondan fazla kullanıcıya sahip şirketlere ciddi sorumluluklar yükleyen yasa, kullanıcı odaklı görünen maddeler içeriyordu.
Sosyal medya şirketlerinin uygulamalarda daha kolay şikayet sistemleri barındırması, yapılan şikayetlere ve hukuki bildirimlere 48 saat içinde cevap vermesi zorunluhale getirildi. Ayrıca tüm sosyal ağ sağlayıcısı şirketlerin ülkemizde gerçek ya da tüzel kişi ile temsilci bulundurması gerekecek. Yasanın sosyal medyada sansür uygulamalarını artıracağına yönelik eleştiriler de var.
Dünya basını, Türkiye’nin sosyal medya yasasını gündeme aldı. Yasaya ilişkin dış basında pek çok başlık atıldı, konuya dair uzman görüşleri paylaşıldı. Sizin için özet şekilde bir derleme yaptık.
İnsan Hakları İzleme Örgütü: “Türkiye: Sosyal Medya Yasası Sansürü Artıracak”
ABD merkezli uluslarası sivil toplum kuruluşu Human Rights Watch (İnsan Hakları İzleme Örgütü), Türkiye’nin yeni yasası hakkında resmi sayfasından bir yazı yayımladı. Örgütün direktörlerin den Tom Porteous, “Hükümet sosyal medya üzerinde daha fazla kontrol sahibi olacak, bireysel kullanıcılar keyfi olarak hedeflenebilecek. Sosyal medya pek çok insan için yaşamsal bir haktır, bu yasa çevrimiçi sansürün yeni bir dönemine girdiğimize işaret edebilir” dedi.
Porteous’un açıklamaları, TBMM’de yasayı kabul etmeyen muhalefet partileri ile uyuşuyor. Ayrıca yasasının Türkiye’de sosyal medyayı arındırmak için değil, denetimi güçlendirmek için uygulandığına dair bir bakış açısı var.
Uluslararası Af Örgütü: “Türkiye: Acımasız sosyal medya yasası, ifade özgürlüğü için büyük tehdit oluşturuyor”
Yasaya ilişkin en sert açıklama Uluslararası Af Örgütü’ne ait. Dünya çapında 7 milyon üye ile insan hakları üzerine çalışan Af Örgütü’nün basın açıklaması; pek çok yabancı basın kuruluşundan atıf aldı, diğer ülkelerin vatandaşları, Türkiye’deki yasayı bu satırlar ile okudular.
Uluslararası Af Örgütü Türkiye Araştırmacısı Adrew Gardner, “Türkiye’deki kullanıcılar, yetkilileri suçlama korkusu ile otosansür uygulamak zorundalar” açıklamasında bulundu. Af Örgütü’nün radikal bir tavır ile Türkiye’deki yasayı oldukça sert şekilde eleştirdiğini söylemek, bu eleştirilerin dış basında da yer aldığını görmek mümkün.
Reuters, İngiltere: “Türkiye sosyal medyayı düzenlemek için yasa çıkardı”
Yasanın tartışmalı bir düzenleme olduğuna yönelik başlık atan Reuters, Cumhurbaşkanı Sözcüsü İbrahim Kalın’ın daha önce yapmış olduğu “sansüre yol açmayacak bir düzenleme” açıklamasını hatırlatıyor. Ancak BM İnsan Hakları yetkilisinin “yönetime sosyal medya üzerinde daha çok kontrol araçları sunduğu” detayını da haberinde belirtiyor.
France 24, Fransa: “Türkiye, Sosyal medyayı düzenleyen tartışmalı yasayı kabul etti”
Reuters tarafından servis edilen metni birebir olarak yayınlayan France 24, sadece haberinin başlığında yasanın tartışmalı olduğu detayına dikkat çekti.
Channel New Asia, Singapur: “Türkiye, yeni yasa ile sosyal medyada denetimi sıkılaştırıyor”
Asya merkezli en büyük haber kuruluşlarından olan CNA ise Türkiye’nin yeni yasası için İstanbul Bilgi Üniversitesi’nde görev yapan Prof. Yaman Akdeniz’in “Neden şimdi?” açıklamasına haberinde yer verdi. Ayrıca İbrahim Kalın'ın “Engel yok” açıklamasını da okuyucularına hatırlattı.
The New York Times, ABD: “Türkiye Parlementosu, Sosyal Medya Yasasını Yeni Yetkilerle Onayladı”
Yasanın “sansür tartışmalarına rağmen onaylandığına” belirten The New York Times, “Facebook ve Twitter gibi şirketlerin Türkiye’deki kullanıcıların şikayetlerine yanıt vermek için temsilicik açma zorunluluğu” getirilmesine dikkat çekti. Ayrıca muhalefetin de yasayı “sansür yasası” olarak isimlendirdiğini aktardı.
9 maddelik yasada The New York Times’a göre “en endişe verici” düzenleme, şirketlerin “Türkiye’deki kullanıcıların verilerini Türkiye’de tutma zorunluluğu” oldu. Türkiye’de 54 milyon sosyal medya kullanıcısının olduğuna dikkat çeken NYT, sosyal medya şirketlerinin düzenleme ile ilgili henüz bir açıklama yapmadıklarını da belirtti.
Financial Times, İngiltere: “Türkiye acımasız yeni yasa ile sosyal medya sitelerini kapatmakla tehdit ediyor”
Aslında Japonya merkezli Nikkei gazetesinin sahibi olduğu, ancak Londra’da yayın yapan Financial Times ise yeni yasayı “sosyal medya sitelerini kapatmaya yönelik bir yasa” olarak tanımlıyor. FT’nin Ankara’da görev yapan editörlerinden Hannah Murphy’nin yazdığı haber, dış basında yer alan en eleştirel haberlerden birisi olarak dikkati çekiyor.
Sosyal medya yasasının dünya basınına yansımaları; çoğunlukla eleştirel ve bazı içeriklerde, karara karşı karşıt söylemlerin yoğunlukta olduğu detaylar içeriyor. 1 Ekim 2020’den itibaren uygulanmaya başlayacak olan sosyal medya yasası hakkında detayları aktarmaya devam edeceğiz.
